کی جراحی می‌کنی؟ | به بهانه روز جراح

از مدرسه فرزانگان بیرون آمدم. می‌خواستم پیاده برگردم که تلفنم زنگ خورد. یادم نبود قرار است بسته‌ای را بیاورند. بسته تا یک ربع دیگر می‌رسید.

به سراغ اسنپ‌بایک رفتم. در این ترافیک ماشین مرا به موقع نمی‌رساند.

با کمی تأخیر رسید.

سلام آقا امیر. هوای ما را داشته باش. نقدی را بزن در اسنپ.

سلام کردم. قبل از نشستن نیز در اسنپ، گزینه را پرداخت نقدی کردم. میزان کمی پول نقد در کیف پول برای مواقع ضروری دارم. گفتم از همان به او می‌دهم یا فوقش کارت به کارت می‌کنم.

راه افتادیم.

کمتر از دقیقه‌ای گذشت.

دانشجو هستی؟

بله. دانشجو اَم.

عالی. به سلامتی. چه رشته‌ای؟

من خسته بودم و حوصله نداشتم توضیح بدهم رزیدنت یعنی چه و تخصص چی می‌خوانم. از بیمارستان مستقیماً به مدرسه رفته بودم و چند ساعت آن‌جا حرف زده بودم. برای همین گفتم پزشکی می‌خوانم.

ببخشید که گفتم آقا امیر. جسارت نباشه. باید می‌گفتم آقای دکتر.

گفتم که همین‌طور راحت هستم. نیازی به دکتر گفتن نیست.

کدام دانشگاه هستی؟

آن لحظه کنار علوم پزشکی رسیده بودیم و گفتم همین دانشگاه تهران.

عالی. هفت سال است؟ سال چندم هستی؟

بله. هفت سال است. من این هفت سال را تمام کرده‌ام. الان سال سوم دوران تخصص هستم.

سرش را کمی چرخاند و گفت: جدی؟ به چهره‌ات اصلاً نمی‌خورد.

دلم می‌خواست بگویم حالا به روبه‌رو نگاه بکن و نمی‌خواهد سر این‌که مرا دوباره ببینی و قیافه و سن مرا تطبیق بدهی، هر دومان را به فنا بدهی.

ادامه داد که: چه تخصصی می‌خوانی؟

می‌خواستم بگویم که طب داخلی. به این فکر می‌کردم که همین داخلی نیز برایشان ملموس نیست چه برسد به طب داخلی یا بیماری‌های داخلی که درست‌ترین آن‌ها همان طب داخلی است. بیماری‌ها که دو دسته‌ی داخلی و خارجی نیستند.

گفتم که داخلی می‌خوانم.

یعنی روی داخل شکم جراحی می‌کنی؟

نه. نه. بیماری‌های داخلی. بیماری‌های قلب و ریه و گوارش و مفصل و عفونی و …

یعنی شما اصلاً جراحی ندارید؟

نه. ما یک سری کار مثل اندوسکوپی و … انجام می‌دهیم. اما جراحی به آن شکل نداریم.

چقدر مانده است؟

یک سال و نیم مانده.

این را که می‌گویم خودم تنم می‌لرزد. همان استرس همیشگی که در دوران عمومی نیز بود و خیلی‌ها نیز از من می‌پرسند که ما اینترن هستیم و کمی دیگر تمام می‌شود و فکر می‌کنیم که آماده نیستیم.

من هم همیشه می‌گویم که این حس از بین نمی‌رود و در مورد دانش ضروری برایشان صحبت می‌کنم. کاری که دلم می‌خواهد در مدرسه پزشکی انجام بدهیم و دانش ضروری پزشکی را بعد از این‌که کمی تعداد درس‌ها بیشتر شد، مشخص کنیم.

کمی در مورد بیمارستانی که هستم و در مورد طرح پرسید و در مورد سربازی رفتن و از این حرف‌ها.

به نزدیک خانه رسیده بودیم.

گفت: شما این یک سال و نیم را که تمام بکنی، می‌توانی فوق تخصص جراحی بگیری؟

خنده‌ام گرفته بود.

گفتم که من نمی‌خواستم جراح بشوم. اگر می‌خواستم باید قبلش می‌رفتم.

دیگر رسیده بودیم. سکوت و حالت چهره‌اش این‌طور بود که انگار ناامیدش کرده‌ام.

مادرم یکی دو بار قبل از انتخاب رشته‌ی تخصص نیز به من می‌گفت که نمی‌خواهی جراحی بروی و او هم از جواب من ناامید شده بود. مادر و پدرم با رزیدنسی رشته‌های مختلف آشنا نیستند و این را نیز نمی‌دانند که کدام رشته‌ها طرفدار دارد. برای آن‌ها نیز جراح و غیرجراح معنا دارد.

یاد این افتادم که از نظر عمده بیماران‌مان، پزشک یعنی مرد بالای پنجاه سال.

بعد دوباره به یاد این افتادم که از نظرشان پزشک یعنی جراح؛ یعنی کسی که تیغ به دست دارد.

من وقتی این‌طور می‌گویند نه ناراحت می‌شوم و نه سعی می‌کنم که اثبات کنم کار من ارزش دارد. حداقل دیگر این‌طور نیستم. جواب‌هایی مثل جواب فوق می‌دهم و می‌خندم.

جنس کار جراحی به‌گونه‌ای هست که این حس را برایشان ایجاد می‌کند. برایم قابل درک است.

این چند سال نیز معنای جراح خوب را بهتر فهمیده‌ام. از جلساتی مثل multidisciplinary decision making نیز طرز فکر جراح خوب را بهتر فهمیدم.

مثل بقیه‌ی رشته‌های پزشکی نیز تعدادشان زیاد نیست.

و عمیقاً به سختی کارشان باور دارم.

و وقتی یک جراح زبردست و باانصاف می‌بینم، در گوشه‌ای از قلبم ذوق می‌کنم و خوشحال می‌شوم که چنین کسانی وجود دارند.