دعوت به شنیدن (۶): در ستایش بیان کلاسیک – کنسرتو ویولن بتهوون

هیچ‌وقت نمی‌شنوید ورزشکاری در حادثه‌ای فجیع حس بویایی‌اش را از دست بدهد. اگر کائنات تصمیم بگیرد درسی دردناک به ما انسان‌ها بدهد، که البته این درس هم به هیچ درد زندگی آینده‌مان نخورد، مثل روز روشن است که ورزشکار باید پایش را از دست بدهد، فیلسوف عقلش، نقاش چشمش، آهنگساز گوشش، و آشپز زبانش.

جزء از کل – استیو تولتز – ترجمه‌ی پیمان خاکسار

این اتفاقی بود که برای بتهوون افتاد. آهنگسازی که به آرامی شنوایی‌اش را از دست داد.

اختلالات شنوایی بتههون در حدود ۱۹۷۶ شروع شد؛ زمانی که بتهوون تنها ۲۶ سال داشت. شروع ناشنوایی از سال ۱۷۹۸ بود و در ۳ سال بعدی، ۶۰ درصد از شنوایی‌اش او را ترک گفته بود. در سال ۱۸۱۶ بود که دیگر کاملا ناشنوا شد و تا زمان فوتش (۱۸۲۷) در ناشنوایی به سر برد.

اما این ناشنوایی، چیزی نبود که جلوی آهنگساز را بگیرد. در این سال‌ها نیز بتههون قطعاتی باشکوه نوشت.

درسال ۱۸۰۶، بتهوون، اولین و آخرین کنسرتو ویولن خود را نوشت و آن را به اشتفن برونینک، دوست ایام جوانی‌اش، تقدیم کرد. این کنسرتو از یادگارهای سال‌های پُربار و پُرکار عمر بتهوون، یعنی از ۱۸۰۵ تا ۱۸۰۷، است.

کنسرتو، واژه‌ای ایتالیایی به دو معنای رقابت و گفت‌و‌گو، قطعه‌ای است که براساس گفت‌و‌گو و مقابله‌ی یک یا چند ساز با مجموعه‌ی ارکستر ساخته می‌شود.

ویولن می‌پرسد، ارکستر پاسخ می‌دهد. ویالن می‌گوید، ارکستر گوش می‌دهد. و این گفت‌و‌‌گو ادامه پیدا می‌کند.

تیمپانی شروع می‌کند. یک موتیف موزون به صورت چهار نت مکرر.

و این شکوه ادامه می‌یابد.

 

 

قسمتی از موومان اول ویولن کنسرتوی بتهوون به رهبری Sir Adrian Boult و ویولن David Oistrakh.

بعدالتحریر:

در قطعات بتهوون، استواری و صلابتی هست که در کمتر آهنگسازی دیده‌ام. انگار، این در کنار هم قرار گرفتن نت‌ها، دارد فریاد می‌زند:

ادامه بده. باز هم ادامه بده. مهم نیست که زندگی چگونه است. می‌دانم که درد و رنج هست. اما باز هم ادامه بده.

می‌دانم که کائنات ممکن است درس‌های دردناکی به تو بدهد. اما باز هم ادامه بده.

این مختص به این کنسرتو نیست. در تعداد زیادی از قطعات بتهوون این را حس می‌کنم. به موومان دوم سمفونی ۹ گوش دهید. انرژی‌ای که منتقل می‌کند غیرقابل وصف هست. هر بار هم که قسمت کوتاهی از سونات‌های بتهوون را با پیانو می‌زنم، چنین چیزی را حس می‌کنم.

این که بتهوون، آهنگ‌سازی پر از تجربه‌ی زندگی است. آهنگ‌سازی که می‌داند زندگی چگونه است و با آن وجود،‌ تسلیم نمی‌شود و ادامه می‌دهد.

پس، به نظرم، برای ۱۰ دقیقه گوشی خود را کنار بگذارید و به حرف‌های بتههون گوش دهید.