وسط‌های دوران اکسترنی بود که یک توقف در مسیر پزشکی‌ام داشتم. ۵ ماه مرخصی گرفتم. برای درس خواندن نبود؛ هر چند در ابتدای مرخصی برنامه داشتم که مطالعه دروس پزشکی قسمت ثابتی از برنامه‌ی روزانه‌ام باشد. اما گزارش پایان مرخصی حاکی از این بود که بیشترین زمان من برای کتاب‌های نان‌فیکشنِ غیرمدیکال و متمم گذاشته شد.
با متمم سال‌ها قبل آشنا شده بودم. بازه‌هایی نیز برایش وقت گذاشته بودم. اما هیچ‌گاه این‌چنین متمرکز نبود.
چقدر باید محتوای یک‌جا کیفیت داشته باشد که حتی ترجیح بدهم به جای منابع انگلیسی‌زبان در این منبع فارسی به دنبال مطلب مورد نظرم بگردم؟
متمم برای من چنین جایی هست. بهتر بگویم. تنها جایی هست که چنین نگاهی به آن دارم.
***
فردی با یک مشکل مبهم، یک ناخوشی، یک بدحالی، یک حال غیرخوب، یک احساس که قبلاً وجود نداشته، یک دل‌شوره، یک آشفتگی و … به من مراجعه کرده است. منِ پزشک در ابتدا باید صورت مسئله را به شکل شفاف مشخص کنم (۱). ما نحوه‌ی برخورد با «بدحالی» و «ناخوشی» که نداریم؛ باید بدانیم دقیقاً دنبال چه هستیم.
برای شفاف شدن صورت مسئله باید بتوانیم اطلاعات بیشتری کسب بکنیم و برای کسب این اطلاعات یکی از منابع ما بیمار بوده و نیاز به برقراری ارتباط با او داریم (۲).
اگر خوش‌شانس باشیم، تکه‌های اطلاعات ما بیشتر می‌شود. سپس باید تصمیم بگیریم که کدام تکه‌اطلاعات ارزش آن را دارد که بررسی‌اش کنیم و کدام تکه‌اطلاعات یافته‌ی گمراه‌کننده (Red Herring) است (۳). مشکل این‌جاست که هر چی بیشتر بگردیم، احتمال پیدا کردن تکه‌اطلاعات‌های گمراه‌کننده نیز بیشتر خواهد شد.
پس از مرتب‌سازی اطلاعات، شروع به حل مسئله می‌کنیم. واضح است که دانش ما مهم است (۴) و اگر دانش‌مان کافی نیست – فهمیدن این که دانش ما برای حل این مسئله کافی نیست، خود به سطح قابل توجهی از دانش نیاز دارد؛ فهمیدنِ نفهمی‌مان راحت به دست نمی‌آید – به سراغ جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی (۵) و یا کمک از بقیه برویم (۶).
اگر خوش‌شانس باشیم و بتوانیم مسئله را حل بکنیم، تازه درگیر یک تصمیم‌گیری درمانی (Therapeutic Decision Making) خواهیم شد. تصمیم اینکه کدام روش درمانی را انتخاب بکنیم، این تصمیم که اصلاً درمان بکنیم یا نه، این تصمیم که عوارض ناخواسته‌ی درمان من ارزش این درمان را دارد یا نه و سؤال‌های مشابه نیاز به یک نگاه سیستمی دارد (۷).
بعد از همه‌ی این‌ها، فرایند مذاکره با بیمار آغاز خواهد شد (۸). کسی تضمین نکرده که بیمار لزوماً روش درمانی پیشنهادی را بخواهد یا بتواند بپذیرد. بالاخره پزشک و بیمار کمی از مواضع خود عقب می‌روند و قرار است هر دو پایان این مذاکره، حس خوبی نسبت به این تصمیم داشته باشند – هر چند شاید تصمیم این باشد که درمان نکنیم. منظورم این است که قرار نیست بیمار حس بکند این موضوع به او تحمیل شده و پزشک حس بکند بهترین تصمیم را برای بیمارش نگرفته است و این باعث نارضایتی هر دو بشود.
می‌بینیم که صرفاً یک مرحله از جنس دانش پزشکی است. قطعاً مرحله‌ای بسیار مهم و لازم است؛ اما کافی نیست. البته که ما در همان مرحله هم مانده‌ایم – حتی با وجود اینکه کل دانش پزشکی به میزان چند لمس صفحه‌ی موبایل با ما فاصله دارد.
همه‌ی این‌ها در شرایط اتفاق می‌افتد که باید برای آینده‌مان و رشته‌ی تخصصی‌مان پس از پزشکی نیز تصمیم بگیریم و خود را به ابزارهایی برای این آینده‌ی مبهم پزشکی نیز تجهیز کنیم (۹). مسیر طولانی‌ست و استرسی طاقت‌فرسا نیز در این میان وجود دارد (۱۰). دانشگاه نیز که طبق معمول، از علت‌های ناامیدی خواهد بود و وظیفه‌ی مدیریت انگیزاننده‌ها در طول مسیر مبهم و طولانی، برعهده‌ی خود فرد است (۱۱).
***
برای هر مرحله از چه مهارت‌ها و ابزارهایی می‌توانیم کمک بگیریم؟ حداقل‌شان، تأکید میکنم که حداقل، موارد زیر است:
۱. حل مسئله
۴. مهارت یادگیری، مهارت مدیریت زمان و مدیریت توجه
۵. مهارت جستجو کردن و سرچ کردن
۶. تصمیم‌گیری
۷. تفکر سیستمی
۸. مذاکره
۹. تفکر استراتژیک، استعدادیابی و مسیر شغلی
۱۰. مدیریت استرس و مدیریت عزت نفس
۱۱. مدیریت انگیزه و حمایت اجتماعی
***
بحث مهارت‌ها، مدتهاست دیگر از شروط متمایزکننده گذشته است. بعضی از آن‌ها از شروط لازم هستند. من صرفاً به ذکر یک مورد اکتفا میکنم. سال ۲۰۱۴، Angus و همکاران، یک بررسی از ۳۷۷ برنامه‌ی دستیاری طب داخلی در آمریکا که همگی مورد تأیید ACGME بودند، انجام دادند (+). سؤال آن‌ها در مورد توانمندی‌ها و مهارت‌های مورد انتظارشان بود. پرسش به دو طریق انجام شد. یکی اینکه اولویت‌های خود را مشخص کنند و دوم به این شکل که مهارت‌های مورد انتظار خود را صرفاً اعلام کنند. ۲۸۲ برنامه‌ی دستیاری به سؤال‌های آن‌ها پاسخ دادند. پاسخ‌ها، در هر دو حالت، هم‌پوشانی بالایی داشت و شامل مهارت‌های زیر بود:
- مهارت مدیریت زمان و اولویت‌گذاری
- مهارت ارتباطی
- مهارت‌های پایه‌ی بالینی
- بدانند که چه زمانی از بقیه درخواست کمک کنند
هم‌چنین، مهارت‌هایی مانند ارائه‌ی مطلب و گزارش‌نویسی نیز از اولویت بالایی برخوردار بود.
***
من اگر به قبل برمی‌گشتم، با چه ترتیبی این موارد را می‌خواندم؟
۱. در ابتدا درس برنامه‌ریزی برای توسعه‌ی مهارت‌ها را می‌خواندم.
قسمت اول را به مهارت‌های زیر اختصاص می‌دادم.
مهارت‌های پایه‌ای و اولویت‌دار:
۱. مهارت یادگیری
۲. مدیریت توجه
۳. مهارت مدیریت زمان
۴. مدیریت انگیزه
۵. کارگاه عزت نفس، حمایت اجتماعی و مدیریت استرس
بقیه را سه قسمت میکردم:
دسته‌ی اول: آن‌چه که مرتبط با هنر پزشکی (Art of Medicine) است.
۱. تفکر سیستمی
۲. تصمیم‌گیری و حل مسئله
۳. مهارت جستجو را هم می‌شود در اینجا گذاشت.
دسته‌ی دوم: مرتبط با مرهم بودن پزشک و برقراری ارتباط مناسب با بیمار.
۱. مهارت‌های ارتباطی
۲. مذاکره
دسته‌ی سوم: مرتبط با آینده‌ی شغلی من.
۱. استعدادیابی
۲. مسیر شغلی
۳. تفکر استراتژیک
***
چرا به این ترتیب و دلیلم چیست؟
موضوع مهارت‌ها برای من اهمیت دارد. آن‌قدر که در پایان‌نامه‌ی دوره‌ی دستیاری‌ام به طراحی کوریکولوم و تولید محتوا برای مهارت‌های مرتبط با دوره‌ی دستیاری قرار است بپردازم.
ادامه دارد و پست کامل نیست.
پی‌نوشت: من سعی میکنم همیشه کامنت‌های بچه‌های پزشکی را در متمم به شکل ویژه‌ای دنبال بکنم. اگر مشغول فعالیت و حل تمرین در متمم هستید، لطفاً نام خود را برای من بنویسید که کامنت‌های شما را هم بخوانم و یاد بگیرم.
سلام خداقوت
من پشت کنکوری هستم خواستم بپرسم بنظرتون از الان متمم خوانی روشروع کنم یابعدکنکورشروع کنم؟مننظورم اینه متمم در زمینه کنکور
موثرهست؟واینکه باهمین ترتیب که گفتین بخونم ؟
ممنون میشم جواب بدین
برای کنکور اول باید اشتباهات و مشکلاتتو پیدا کنی وبعدش راه حل.
برای هر کسی متفاوته.
اگه تمرکز نداری مدیدیت توجه روبخون
اگه استرس داری مدیدیت استرس روبخون
اگه انگیزه نداری مدیدیت انگیزه روبخون
خطاب به خودم،
اگه جواب سوالت رو میخوای یکم فکر کن به جواب رسیدی ولی بازم تردید داشتی،
تو وبلاگ بچرخ کامنت ها رو حتما بخون شاید سوال مشابه سوالت باشه که دکتر یا کسی دیگه جواب داده باشه
اگه نتونستی پیدا کنی بعدش بپرس
گاهی جواب جلو چشماته ولی تو معلوم نیس کجایی!!
گاهی باید به خودمان درس بدهیم:))
*
سلام امیرمحمد جان، خیلی ممنون بابت مطالبی که منتشر میکنی.
من چند وقتیه مهارت یادگیری متمم رو دنبال میکنم و سعی میکنم برای خودم مدیکالایزش کنم، اما توی یادداشت برداری به مشکل خوردم، از جهتی نمیتونم فایده روی کاغذو انکار کنم؛ و از جهت دیگه ای ممکنه زیادی وقت بگیره و توی لپتاپ نوشتن خیلی راحت تر باشه. خواستم نظر شما هم بدونم.
ممنونم
سلام امیر محمد؛
امیدوارم خوب باشی.
من دانشجوی پزشکی نیستم، اما مشتاقم متمم رو شروع کنم.
پیشنهادت برای غیر پزشکی ها هم همین ترتیبه؟!
خیلی گیجم تو این که نقشه راه خوندنم چطور باشه و ترتیب درس ها.
اگر کسی تجربه مشابه من رو داره ممنون میشم راهنمایی کنه.
سلام و خسته نباشید بهتون ??؛
راستش خیلیی اتفاق عجیبی برام افتاد ؛ من دنبال استفاده از سایت متمم بودم ؛ ولی خیلی سردرگم بودم برای شروع کار؛ که خیلی اتفاقی این پُست سایت شما رو چشمم بهش خورد؛
واقعا ممنون ؛
و اینکه خیلی خوشحال میشم اگر که کسی علاقه مند بود به کانال بنده بیاد؛ @macteb ( مکطب) ؛ نوشته های یک دانشجوی رَهرویِ طِب (:
سلام امیرمحمد. امیدوارم اوقاتت به کام باشه و دلت آرام.
امیرمحمد شاید یه ذره کامنتم بی ربط باشه من چند وقتیه که یه مقدار دارم در مورد یادگیری میخونم. تا حالا فهمیدم که سوال داشتن یا به قول متمم داشتن بیانیه هدف برای شروع مطالعه خیلی مهمه و به خوندنمون جهت میده. اما در مورد مرور منظم یه کم مرددم. تا جایی که فهمیدم مرور در بازه های ابینگهاوس موثره. میخواستم بدونم تو با چه فاصله زمانی ای درس های پزشکی عمومی رو مرور میکردی؟ (من خودم فیزیوپاتم) و کلا چه رویکردی برای مرور داشتی طوری که درس ها تو حافظه ی بلندمدتت بمونه.
سلام آقای دکتر وقتتون بخیر
مطالبی که میزارین، عالی هستن?
داخل کانال تلگرامتون جایی برای پیام گذاشتن نیست. برای همین اینجا مزاحمتون شدم.
من یه دانشجوی پزشکی علاقه‌مند به گرافیک و ادمینی هستم و در این حوزه‌ها آموزش هم دیدم.
داخل پیجم هم آموزش رایگان ادیت و ترفندهای اینستاگرام میزارم.
میشه از پیج کاری من حمایت و دیدن کنین تا بیشتر دیده بشه؟???
@admin_nazanin.a
سلام روزتون با تاخیر مبارک
شما خیلی خوب مطالعه می کنید و نتیجه لخش هست من دانشجو هستم و یک ترم هست مرخصی گرفتم و دارم مثلا برای کنکور می خوانم نمی دانم چرا یک ماهی است انگار ول کرده ام سعی کردم برم بیرون حال و هوام عوض بشه نشد با یک مشاور صحبت کردم نشد و در نهایت کارهایم را به قسمت های کوچک تقسیم کردم و انجام بدم باز هم نشد بیشتر از پنج ساعت بخوانم ان هم تقریباً بی کیفیت خواستم بپرسم چه راه کاری شما پیشنهاد می کنین؟ اصلا تا حالا این طوری شدین وقتی دارین برای کی مسابقه تلاش مژ کنین و صد متر مونده که تموم شه بازی و بعد جا بزنین ؟ می شه لطفاً پاسخ بدین…
سلام…
توی سلف دانشکده چند وقت پیش داشتم ناهار می‌خوردم… روی جلد پودینگ نوشته شده بود که تأثیرگذارترین فرد زندگیت کی بوده؟
تا دیدمش ذهنم پر شد از غرغرهای مختلف که من تنهام…یه تنه به این جا رسیدم و …
یکم که فکر کردم به یاد خودتون افتادم و گل از گلم شکفت…?
شما واقعا تاثیرات عمیقی توی زندگی من گذاشتید،،، با همین به اشتراک گذاشتن هاتون و نوشتن هاتون…
با معلمی کردن هاتون…
از صبح دلم میخواست که اگه اجازه داشته باشم روز معلم رو بهتون تبریک بگم…???????
همیشه بهاری باشید?✨????
سلام امیرمحمد؛یک قسمت از وان نوت من مربوط به افراد تاثیرگذار زندگیم هست و درموردشون و نحوه فکرشون اونجا مینویسم.یه بخش بزرگ و ثابت اونجا الان برای من تویی!قشنگ می نویسی،قشنگ فکر میکنی،قشنگ ارتباط میدی
همه ی این ها برای من خیلی قشنگه!
من دانشجوی فیزیوپات هستم و در حال اتمام مهارت یادگیری داخل متمم هستم.همیشه دغدغه ام این بود بعد از این درس چه درسی رو شروع کنم به خوندن که خب این محتوایی که اینجا نوشتی خیلی بهم کمک کرد خیلی ممنونم ازت:)
سلام محمدجواد جان
لطف و مهربانی توست. چقدر خوشحال شدم که گفتی داری متمم میخونی.
سلام . دکتر قربانی عزیز ، میشه لطفاً شما که مدتهاست متمم رو دنبال میکنید من رو در مورد این سوال راهنمایی کنید؟
آیا آموزش های متمم طبق متون علمی و معتبر دانشگاهی انجام میشه ؟ آیا برای صحبت ها رفرنس داده میشه ؟
برام خیلی مهمه که مجدد عضو گروه آموزشی نباشم که بعد از هزینه و مهم تر از همه صرف وقت ، به مرور بفهمم مسیر خیلی هم علمی نبوده …
مرسی از زمانی که برای پاسخگویی درنظرمیگیرید .
سلام امیر محمد
من هم به عنوان دانشجوی پزشکی مقطع استیجری
بسیار به این مطلب معتقدم که خود پزشکی حواسم رو از بسیاری مسائل ضروری پرت کرده.
و وقتی میخوام برای تقویت یک سری مهارت ها یه ترم مرحصی بگیرم ، به شدت از سمت اطرافیان سرکوب میشم.
نمیدونم چکار کنم، در حالی که زمان داره به سرعت میگذره.
سلام آقای دکتر
شما بصورت مجازی در هیچ اپلیکیشنی ویزیت نمیکنید؟
اگر هست میشه لطفا راهنمایی فرمایید.
سلام
از چهار پنج سال پیش با متمم آشنا بودم ولی هیچ وقت پیوسته و جدی شروع نکرده بودم بخونمش؛ برای همین با یک ایمیل جدید اکانت تازه ساختم و حدود دو ماهی میشه که پیوسته و جدی دارم متمم میخونم.
سلام امیرمحمد.
من خیلی وقته که وبلاگت رو دنبال میکنم ولی تاحالا کامنت نذاشتم
البته تقریبا ۳ سال میشه که عضو متمم هستم و اونجا تاحدودی فعالیت دارم
استاد ممنونم بابت مصاحبه ای که با پادزهر پادکست داشتین خیلی برام الهام بخش و آموزنده بود/ از گفته هاتون نوت برداری کردم که دقیق یادم بمونه دلم میخواد حتی دوباره و دوباره ببینم همش به این فکر میکردم که چی میشد ی مصاحبه ای از شما ببینم که امروز استوری گذاشته بودید واقعا خوشحال شدم که بالاخره دیدم ??متمم هم بعده کنکور عضو میشم حتمن ،اولین کار بعده کنکورم تمرکز کردن روی خودم خواهد بود الانم البته سعیمو میکنم با پیاده روی روزانه و شرح حال نویسی یکبار در صبح و یکبار شب قبل خواب
سلام امیرمحمد
منم متممی‌ام و ذوق میکنم که تو از متمم و محمدرضا می‌نویسی
خوشحالم که این پست بالاخره گذاشه شد.
هر زمان که بین درس های متمم بالا پایین میشدم با خودم میگفتم: ای کاش میشد نظر دکتر قربانی رو درباره اینکه چه درسی رو شروع کنم یا کدوم درس ها برای دانشجویان پزشکی بهتره در اولویت باشند رو میدونستم. منتظر تکمیل شدن این پست خواهم بود.
من هم مثل بقیه یه چیزایی شنیده بودم که متمم خوبه، اشتراک گرفته بودم، هر از چندگاهی هم سرکی می‌کشیدم. گوشه ذهنم به خودم میگفتم من که اینهمه درس دارم، باید اونا رو بخونم، متمم برای کسایی خوبه که مشغله‌شون کمتره، یا اینکه به خودم میگفتم من که مطالعه کتاب های مرتبط با مباحث متمم رو دارم، دیگه نیازی آنچنان به متمم نیست. اما بعدها فهمیدم که چه اشتباهی میکردم. دوباره و کم‌کم شروع کردم به جدی کردن متمم خوانی. بنظر من متمم امن ترین و مناسب ترین مکان برای مطالعه و یادگیری درست توسعه فردیه. سیاست و طرز فکری که پشت متمم هست چیزیه که خیلی هامون به امید دیدنش پا به کلاس های درس و دانشگاه گذاشتیم اما هیچوقت پیداش نکردیم. به عنوان یک نوآموز پیشنهاد میکنم که از رادیو متمم هم غافل نشید؛ بیان، نکته سنجی و تدریس محمدرضا شعبانعلی از عجایب آموزش در ایرانه.
من سال‌ها پیش در متمم عضو شدم. اگر اشتباه نکنم ۱ فروردین سال ۹۵ عضو متمم شدم، اما تا نیمه‌ی دوم سال ۱۴۰۰ شروع به مطالعه‌ی درس‌ها نکردم.
با خودم فکر میکردم که چون خودم نسبتاََ اهل مطالعه هستم همان مطالعات من را کفایت می‌کند، اما بعد که شروع به خواندن متمم و حل کردن تمرین‌هایش به صورت منظم کردم، فهمیدم که فرصت خوبی را برای یادگیری در متمم از دست داده‌ام. مزیت متمم نسبت به کتب پراکنده‌ای که می‌خواندم، استفاده از بهترین منابع برای هر موضوع، داشتن انسجام بیشتر، و هم‌چنین ترغیب من به مشارکت در تمرین‌ها و در نتیجه تفکر بیشتر است.
خلاصه، درست است که یادگیری از متمم را چند سال به تعویق انداختم، اما خوشحالم که بالاخره شروع به یادگیری در این سایت آموزنده کردم.
بعضی وقت ها اتفاقات شاید به ظاهر تصادفیِ عجیبی میفته
تو چند دقیقه گذشته ذهنم درگیر این بود که چجوری متمم رو شروع کنم و الان یهو این مطلب رو دیدم
استاد قبل شروع دانشگاه متمم خوانی رو شروع کنم یا بعدتر ؟!
یعنی برای شروع متمم پیش نیازی لازمه؟
همیشه برام سواله اینکه شما انقد طرفدار متمم هستین و من نمیدونم الان که
کنکوری ام برام خوبه؟ میرم تو سایتش اما سر در نمیارم
سلام خسته نباشید .
ممنون میشم اگر اصول و مبانی اولیه ای ک دانشجویان علوم پایه برای یاد گرفتن تو بیمارستان لازم دارن رو اماده کنید
دوست دار تو.
سلام امیر محمد میخواستم بپرسم شما از چه ترمی وارد متمم شدین؟
من دانشجو پزشکی ام و میخواستم ببینم ایا از همین ترم های اول ایا میتونم در کنار خوندن درسام وارد متمم هم بشم و اونو هم پیش ببرم و یا بازرم برای تابستون ؟ و متمم یه حالت کلاس هست یا فیلم ضبط شده؟
سلام
من مدتیه که متمم رو میشناسم، اما تازه شروع به مطالعه کمی متمرکزتر کردم و تصمیم گرفتم با درس عزت نفس شروع کنم. خیلی سردرگم بودم که از کجا شروع کنم و چطور پیش برم، خیلی خیلی به همچین نوشته‌ای نیاز داشتم، واقعا ممنونم از اینکه راهنماییمون کردی.
نام من در متمم محدثه درودی هست و خیلی خوشحال میشم نظرات بقیه دوستان رو هم بخونم، البته که خودم خیلی تازه کارم.
پرانتز: خوش به سعادت دوستانی که از دوره علوم پایه شروع به متمم خوانی کردند یا می‌کنند:)
سلام من چند ماه پیش متمم رو استارت زده بودم بعد یه مدت دلسرد شدم و به نظرم اومد شاید برای من دانشجوی پزشکی خیلی کاربردی نباشه خوندن متن شما و دلایلی که مطرح کردید انگیزه ای شد مجدد شروع کنم
خیلی مرسی امیرمحمد
من تازه اشتراکم رو تمدید کردم. قصد داشتم چند تا سلسله درس رو شروع کنم.
خیلی هم به نقشه‌ی راهی که پیشنهادی برای دانشجوی پزشکی باشه نیاز داشتم.
در مورد این که چقدر هر دوره مهارت طول می‌کشه یا چقدر «باید» طول بکشه (درواقع با چه سرعتی) هم می‌نویسی اگر ممکنه ۳>