افکار آخر شبی بیمارستانی، هنگام گوش دادن به مالر – اردیبهشت ۱۴۰۲ – آپدیت اول

شروع این نوشته، در تاریخ نوزده/دو/دو بود. تاریخ نوشته، با هر آپدیت تغییر خواهد کرد.

تامِس (Lewis Thomas) کتابی دارد به اسم Late Night Thoughts on Listening to Mahler’s Ninth Symphony.

افکار آخر شبی هنگام گوش دادن به سمفونی شماره نه مالر.

می‌دانید که تامس پزشک بود. همان پزشکی که یک ستون ثابت در مجله نیوانگلند را داشت. همان مجله‌ای که افراد آرزوی این را دارند که یک بار مقاله‌ای در آن چاپ کنند.

تامِس موسیقی را هم خوب می‌فهمید. مالر آهنگساز معروفی در جامعه‌ی ایران نیست. از آخرین باری که گفته‌ام تعداد گوش‌دهندگان به مالر در اطرافیانم به انگشتان یک دست می‌رسد، چند سالی گذشته؛ اما اکنون نیز همین است – فوقش به انگشتان دو دست می‌رسد.

در یک سال گذشته، خیلی در این‌جا کم نوشته‌ام. وبلاگ‌نویسی کاری است که دیواری از آن کوتاه‌تر پیدا نمی‌کنم. هر گاه می‌خواهم از چیزی بزنم، از وبلاگ می‌زنم.

دلم می‌خواست پستی وجود داشته باشد که کمی آزاد‌تر از قید و بندهای پست‌های وبلاگ، در آن بنویسم.

این افکاری که در ادامه می‌نویسم، افکاری هست که در کشیک‌ها و در آخر شب‌ها، شاید هنگام گوش دادن به مالر، به ذهنم می‌آید. افکاری پراکنده که نمی‌توانند یا نمی‌خواهم نوشته‌ای مجزا شوند.

مشاوره‌ها را جواب دادیم. گفت که برویم قهوه بخوریم. چهار لیوان قهوه گرفتیم. دو تا را برای اتند روماتو و رزیدنت او بردیم و دو تا برای خودمان.

به سمت حیاط خانه صادق هدایت راه افتادیم.

چرا مانده‌ای؟

از این اتند نورولوژی‌مان خیلی یاد گرفته‌ام. انتظار این سؤال را نیز از او داشتم. با اتندهایی که رابطه‌ی نزدیک‌تری پیدا می‌کنم، یکی از اولین سؤالاتی که می‌پرسند، همین است.

قبلاً تعدادی جواب آماده داشتم. به نظرم راحت‌ترین راه هم این است که بگوییم به خاطر وضعیت خانواده باید نزدیک‌شان می‌ماندم.

اما برخی از جواب‌ها، برای برخی ممکن است غیرمنطقی باشد.

من اگر بگویم دلم می‌خواهد به دانش‌آموز/دانشجوی ایرانی درس بدهم، شاید برایش منطقی نباشد.

من هم می‌فهمم. می‌دانم که این از دیوارهای ذهن من است. شاید اگر ذهن بازتری داشتم، دیگر برایم مرز‌های ایران معنایی نداشت.

من اگر بگویم دلم می‌خواهد بیشتر بیمار ایرانی را مداوا کنم، شاید برایش منطقی نباشد.

حتی خودم هم نمی‌توانم دلیلم را به ظرف کلمات بیاورم.

***

ما این‌جا برای یک رفاه حداقلی، تلاش حداکثری می‌کنیم. مشابه این جمله را یادم است که محمدرضا هم می‌گفت. آن‌قدر از محمدرضا خوانده‌ام و با او صحبت کرده‌ام که گاهی جملاتی به ذهنم می‌آید که مطمئن نیستم نقل به مضمون از اوست یا نه.

***

یکی از نقاط عطف دوستی، گریه کردن در حضور دوستت است. به نظرم دوستی را به یک مرحله بالاتر می‌برد. مثلاً یکی از دوستانم را از دوم دبستان می‌شناسم. اما در مراسم تولد دوستی مشترک، وقتی دیگران سرشان گرم مسائل دیگر بود، در کنجی، به یکباره پیشش گریه افتادم.

مدتی پیش بود که دوستی به یکباره پیش من گریه افتاد. در بیمارستان چشم در چشم شدیم. من فقط صدایش کردم که بیا. آمد و نزدیک که شد، ناخودآگاه اشک‌هایش روی صورتش بود.

به کناری رفتیم و صحبت کردیم. به نظرم از آن روز، دوستی‌مان به یک سطح دیگر رسیده است. سطحی که می‌گوید این دوست آن‌قدر نزدیک است که می‌توانی پیش او با خیال راحت اشک بریزی.

***

مشکل من چند کار و پروژه بزرگ نیست؛ مشکل من ده‌ها خرده‌کار غیرمنتظره هست که برای‌شان برنامه‌ریزی نکرده‌ام و در طول شبانه‌روز پیش می‌آیند و تمامی برنامه‌ام به هم می‌خورد.

***

بیشترین فشار در محیط کار وقتی به من می‌آید که با اتندی راند کنم که با نظراتش از نظر علمی مشکل داشته باشم. بعد از آن، وقتی است که با خود اتند از نظر اعتقادی و اولویت ارزش‌ها مشکل جدی داشته باشم. بعدش میزان کار مورد نیاز است.

وقتی می‌گویم فشار، واقعاً زیاد است. حداقل برای من این‌گونه است. مسئله‌ی اختلاف جدی در مسائل پزشکی، برایم خیلی سنگین است. یک علتی که رشته‌های با نظام پادگانی قابل توجه را اصلاً دوست ندارم، همین است. من اصلاً تحمل این را ندارم که زور علمی بشنوم و چون صرفاً یکی از من بزرگ‌تر است، حرفش را مجبور بشوم گوش بدهم، حتی اگر از نظرم غلط باشد.

***

یک قانون در بیمارستان هست. اگر تو بخواهی آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل مروپنم، ایمی‌پنم، کولیستین، ونکومایسین و لینزولید را تجویز بکنی، هر ۳ روز یک بار باید مشاوره‌ا‌ی برای سرویس عفونی درخواست بدهی. اصطلاحاً به آن Antibiotic Stewardship می‌گویند. با این هدف که اگر بیمار احتیاج ندارد، متخصص عفونی این آنتی‌بیوتیک‌ها را که قوی و خاص هستند، قطع بکند.

معمولاً کسی که احتیاج داشته باشد، دیگر کمترین زمانش ۵ تا ۷ روز هست. یعنی حداقل دو مشاوره. به آن متخصص عفونی برای این قضیه، پول می‌دهیم. برای این مشاوره‌ها.

آنتی‌بیوتیک‌هایی وجود دارد که نسبتاً به همین اندازه قوی هست ولی نیاز به این مشاوره‌ی Stewardship ندارد.

حالا چرا مثلاً آن متخصص بنویسد که مروپنم را قطع کنید و سفپیم برای بیمار شروع کنید؟ در حالی که اولی به جیبش پول وارد می‌کند و دومی نه و از لحاظ علمی و طبق متن کتاب ایرادی به کارش نیست.

هر چند می‌دانیم مروپنم خط آخرتر هست. قوی‌تر است. سلاح پیشرفته‌تری هست و هر بیماری سلاح به این سنگینی نیاز ندارد. این سلاح را اگر برای همه خرج کنیم، کم‌کم قدرتش را از دست می‌دهد و این قانون تجویز آنتی‌بیوتیک است که ضعیف‌ترین آنتی‌بیوتیک مؤثر را بده.

به نظرم اتکای خالی به وجدان کاری یک نفر کافی نیست. در کشورمان به خوبی این موضوع را در سیاست می‌بینیم. سیستم باید طوری باشد که نخواهیم برای بقایش متکی به وجدان انسان‌ها باشیم. البته نمی‌دانم می‌شود یا نه.

***

این چه اجازه‌ی مسخره‌ای هست که در کافه‌های تهران وجود دارد و می‌شود در فضای بسته سیگار کشید؟

من زمانی که خودم هم سیگار می‌کشیدم، اگر کسی دیگر در کنارم سیگار می‌کشید، حالم به هم می‌خورد؛ چه برسد به الان که سال چهارم سیگار نکشیدنم هست.

خوشبختانه کافه‌های دیگر شهرها به نظر می‌رسد این‌قدر «کلاس کاری» بالایی ندارند که بخواهند در کافه سیگار را آزاد کنند.

***

روزی نیست که به این سؤال فکر نکنم: من چه کار می‌توانم بکنم که مثل برخی از این اتندهای مو سپید نشوم که صرفاً رو در رو به من احترام می‌گذارند (چون سنم بالاست) و پشت سرم همه به من می‌خندند؟

***

حقوق رزیدنت‌های مجرد را ۸ تومن و حقوق متأهل‌ها را ۱۱ تومن کرده‌اند. یکی از دوستان نوشته بود که متأهل‌ها دو نفری در یک خانه زندگی می‌کنند و مجردها، در دو خانه. هزینه‌ی مجردها بیشتر است. چرا پس حقوقشان کمتر است؟

***

این همه سال گذشته است. از همان هفته‌ی اول بیمارستان بودنم خبر مرگ داده‌ام. اما هنوز هم سختم است. هنوز هم راحت نمی‌توانم بگویم که فوت کرد. بگویم که مرد. بگویم که تمام کرد. معمولاً این‌قدر مقدمه‌چینی می‌کنم که فرد خودش بفهمد یا بپرسد و من جواب بدهم.